مقاله در مورد شناخت
مار-
مار نوعی حیوان خزنده است که خودش را با خزیدن به جلو می‌کشد
مارها بجز در قطب جنوب تقریبا در سایر قسمت های دنیا وجود دارند اغلب
مارها روی زمین یا زیر آن زندگی می کنند اما برخی از انواع آنها هم وجود دارند که درختان یا آب را محل زندگی خود انتخاب می کنند کنار رودخانه ها باتلاقها نیز از جمله مکانهای مورد علاقه برای زندگی این خزندگان می باشد
مارها در مناطق گستردهای از زمین پراکنده می باشند کشور ما به ویژه در بخش های مرکزی بعلت کویری بودن و خشک بودن این مناطق محل مناسبی برای زندگی برخی
مارها می باشد که عمدتا خطر ناک هستند مانند انواع افعی ها از جمله افعی شاخدار، تیر
مار ،
مار جعفری ، گرزه
مار و برخی دیگر از انواع شاید بد نیست بدانید
مارها در عین حال اینکه حیواناتی خطر ناک و مهاجم هستند بسیار حیوانات ترسوئی نیز میباشند اگر به انها زیاد نزدیک نشوید و یا در موقعیت مناسبی قرار داشته باشید که
مار نتواند به شما حمله کند این حیوان به سرعت سعی به فرار می کنداغلب حمله انها به انسان بدلیل بی احتیاطی است از انجا که
مارها اغلب هم رنگ محیط اطرافشان هستند از این رو دیدن انها بسیار دشوار است و به همین لحاظ اغلب بدلیل ندیدن انه بیش از حد به انها نزدیک می شویم و حیوان بدون اطلاع از اشتباه ما تنها برای دفاع اقدام به حمله میکند و یا بدون توجه دست در زیر سنگ و یا بوته ها بردن و یا بازی با انها همه از عوامل حمله این حیوان خوش خط و خال به انسان میباشد. بد نیست اشاره شود احتمال روبرو شدن با
مار و حمله ان به انسان بسیار ضعیف است. برای روشن شدن باید بدانید مرگ حاصل از اصابت برق اسمان تلفات بیشتری از گزش این حیوان دارد جالب توجه است اگر بدانید بیش از نود درصد افرادی که بعلت
مارگزیدگی جان می بازند علت مرگ انها وجود سم
مار در بدن مقتولان نیست بلکه ترس و استرس از این حیوان و وحشت از ان باعث مرگ می شود حتی در بعضی از موارد روی بدن جان باختگان اثری از گزش پیدا نمیشود دلیل این امر بسیار روشن است و این مربوط به عوامل مختلفی است که توضیح داده می شود اول باید مکانیزم عمل سم
مارها را بدانیم سم
مارها به دو گونه عمل میکنند یکی از خطر ناکترین این مکانیزمها اثر سم بر روی سیستم عصبی و در نتیجه فلج عمومی بدن صیداست و دیگری تاثیر بر روی خون که در نوع اخیر سم موجب تخریب گلبولهای قرمز یا به عبارتی موجب همولیز شدن گلبولهای قرمز می شودبه هر حال برای تاثیر هر دو نوع سم نیاز به مقدار کافی از سم می باشد اما مورد بعدی ساختار تزریق توسط حیوان می باشد برخی از
مارها در داخل دندانهای نیش خود حفرهای دارند که مستقیم به کیسه حاوی زهر در فک بالائی حیوان متصل می باشد و در موقع لزوم و فشار بعلت گزش سم از کیسه ها خارج شده و از تریق کانال مذکور به بدن صید تزریق میگردد در این حالت سم به میزان بیشتر و بدون انکه به اطراف ریخته شود وارد بدن صید میشود اما برخی دیگر از
مارها تنها بر روی دندانهای نیش خود دارای شیار ظریفی هستند که روی ان باز می باشد و سم از این طریق به بدن صید میرسد در این شکل مقدارقابل توجهی از سم حدر رفته و همه ان به بدن صید نمیرسد سوم همانطور که گفته شد ترسیدن بیش از حد این حیوان از انسان و همینطور انسان از
مار می باشد نتیجه اینکه مجموع این سه عامل موجب میشود تا انقدر هم که فکر میکنیم
مارها خطر ناک نیستند یعنی دوز یا مقدار سم که بتواند خطر ناک باشد به ندرت توسط
مار امکان دارد در بدن انسان تزیق شود. چرا که حتما در موقع تزریق سم هم فرد گزیده شده و هم
مار از وجود هم مطلع شده و واکنش های سریع و خارج از تصوری برای فرار از مهلکه از خود نشان میدهند و به همین دلیل اغلب
مار حتی اگر دارای دندان کانال دار و سم مهلک عصبی داشته باشد فرصت تزریق نمی یابد و بسیاری از مواقع ممکن است
مار برای شکار و تهیه غذا حیوان دیگری را در موقع صید گزیده باشد که در این صورت فشار مایع سم برای تزریق و مقدار ان در کیسه های زهر کاهش یافته است به هر ترتیب باید از
مارها پرهیز کرد اما باید توجه داشت این حیوان که بسیار برای ما مرموز و اسرار آمیز است علاوه بر داستانها و روایتهای تاریخی و حتی احترام برخی از ملل و اقوام به این حیوان از دیر باز مصر باستان تا امروزدر برخی کشورهای افریقائی به ویژه هندوستان باید اعتراف کرد وجود این حیوان در چرخه اکوسیستم در بسیاری از بیومها ی طبیعی نقشی کاملا مثبت و متعادل کننده بوده و هر گونه تغیر در جمعیت و یا از بین رفتن این حیوان می تواند لطمه سنگینی به محیط زیست وارد نماید مهمترین عامل کنترل تعداد موشها در مناطق بیابانی و کویری وجود
مارها می باشد که نبودن انها موجب افزایش جمعیت این جونده شده و در نتیجه پوشش گیاهی یک منطقه و سایر عوامل موجود در چرخه اکوسیستم یک محیط را به نابودی بکشاند در روایتها و داستانهای کهن از
مار به عنوان نگهبان گنجهای بزرگ و افسانه ای یاد شده و امروزه این حیوان گرانبها ترین گنج انسان امروزی که همان محیط زیست است را نیز نگهبانی میکند با امید به اینکه به خاطر ترس کاذب خود و یا تفریح به حیوانات آسیب نرسانیم و وجود انهارا در طبیعت پیرامون خود لازم و محترم بش
ماریم
» تشخیص
مارهای سمی و غیر
مارسمی
تشخیص سمی بودن
مار کار خیلی دشواری نیست روش تشخیص سمی بودن
مار را به شرح فوق می باشد سر
مارهای سمی مثلثی شکل و بیرون زده از راستای بدن است در حالی که
مارهای غیر سمی سری معمولا گرد و مدور و در راستای بدن دارند در
مارهای سمی دندانهای نیش از سایر دندانها بزرگترند در نتیجه در نقطه گزش معمولا جای دو دندان به خوبی قابل تشخیص است در حالی که در
مارهای غیر سمی دندانه یک اندازه هستند و در نقطه گزش جای دو سری دندان موازی دیده می شود
مارهای سمی دارا مردمک چشم بیضی شکل هستند در حالی که
مارهای غیر سمی مردمکی گرد دارند
مار مرجانی که از
مارهای منلطق کویری و بسیار خطرناک است دارای مردمک گرد است ولی حلقه های رنگین موجود در پوست آن را مشخص می کند »
مارهای سمی دارای پوستی رنگین و پر خط و خال هستند در حالی که
مارهای غیر سمی پوستی ساده دارند »
مارهای سمی دارای فرورفتگی در بین دو چشم هستند در حالی که
مارهای غیر سمی فروررفتگی در بین دو چشم ندارند »
مارهای کوچک اکثرا سمی هستند و
مارهای بزرگ اکثرا غیر سمی هستند
» درباره
مارها بشتر بدانیم
مارها موجوداتی مرموز هستند و با وجود آنکه اغلب مردم از آنها وحشت دارند از پر طرفدارترین جاندارانی می باشند تا کنون حدود سه هزار گونه از این موجودات شناسایی شده اند که در این میان فقط حدود چهار صد گونه آنها سمی میباشند و از میان آنها فقط پنجاه گونه خطرناک بوده و میتوانند برای انسان مشکل ساز باشند در ضمن باید بدانیم که
مارهایی که سمی هم نیستند ممکن است شما را گاز بگیرند که در اینصورت جای هیچ نگرانی نیست برای بدست آوردن ایده از میزان خطر
مارها می توان به آ
مار مراجعه کرد بعنوان مثال در ایالات متحده سالانه بیش از چهل هزار مورد مرگ در اثر تصادفات رانندگی وجود دارد در حالی که بر اثر
مار گزیدگی بطور متوسط فقط تعداد پانزده مرگ گزارش می شود کجا را برای زندگی انتخاب میکننداین موجودات بجز در قطب جنوب تقریبا در سایر قسمت های دنیا وجود دارند اغلب
مارها روی زمین یا زیر آن زندگی می کنند اما برخی از انواع آنها هم وجود دارند که درختان یا آب را محل زندگی خود انتخاب می کنند کنار رودخانه ها باتلاقها نیز از جمله مکانهای مورد علاقه برای زندگی این خزندگان می باشد گونه های جالبی از
مارها در آسیای جنوب شرقی مشاهده شده است که توانایی پریدن نیز دارند و بسادگی از شاخه درختی به شاخه دیگر می پرندنحوه شکاربزرگترین دلیل ترس مردم از
مارها عدم شناخت دقیق می باشد خطر
مارها را می توان به دو دسته تقسیم کرد اول آنهایی که با سم خود می توانند باعث مشکلاتی در سیستم عصبی یا گردش خون طعمه شوند و دسته دوم آنهایی که با قدرت ماهیچه های خود می توانند طعمه را تحت فشار قرار دهند یا خفه کنند این نوع از
مارها با آرامش خیال آنقدر منتظر می مانند تا طعمه به آنها نزدیک شود و سپس در زمان مقتضی خود را به دور آن پیچیده آنقدر فشار می دهند تا جانور یا انسان از نفس کشیدن باز ایستد در حالی که
مارهای سمی پس از تزریق یا پاشیدن سم به طعمه منتظر می مانند تا طعمه از پای در آید پس از ازپای در آوردن طعمه چه با سم و چه از طریق فشار دادن، از آنجایی که
مارها دندان برای جویدن یا خرد کردن ندارند مجبور هستند که طعمه خود را درسته ببلعند و سپس توسط ترشحات معده آنرا هضم کنندغذای مورد علاقه
مارها
با توجه به اندازه و ابعاد یک
مار عادی ممکن است انواع کرم، حشرات، انواع موش، انواغ تخم مرغ سایر حیوانات، قورباغه را بعنوان غذا برای خود انتخاب کنداما
مارهایی که جثه بزرگتری دارند ممکن حیواناتی در ابعاد خود را نیز ببلعند بعنوان مثال یک پیتون با وزن 70 کیلوگرم بسادگی می تواند یک حیوان 70 کیلوگرمی را بلعیده و هضم کند -تولید مثل
مارها اغلب
مارها بوسیله تخمگذاری تولید مثل میکنند تخم
مارها بسیار سفت می باشد و حالت چرم مانند دارد بگونه ای که در برخی موارد نوزادان بدون کمک مادر نمی توانند از تخم بیرون بیایند دلیل نرم بودن پوسته تخم آن است که
مارهای ماده برای حفاظت از تخم ها اغلب آنها را در بدن خود تا هنگام تولد نوزادان نگاه می دارند جالب است بدانید که اغلب بچه
مارها در قسمت جلوی سر خود به هنگام بیرون آمدن از تخم دندان خاصی دارند که به و توسط آن قاعدتا باید بتوانند پوسته تخم را پاره کنند
» شناخت زندگی
مارها
مارها مناطق آرام و ساکت را برای زندگی ترجیح می دهند حرکت
مارهای سمی معمولأ بطئی است در حالی که
مارهای نیمه سمی مانند
مارهای غیر سمی سریع و چابک هستند نوعی
مار وجود دارد که در موقع احساس خطر سر خود را بالا نگه می دارد و با تغییر دادن شکل یا حالت عضلات ناحیه گردن و پهن کردن آن شکل کفچه را می گیرد و به همین دلیل به کفچه
مار یا کبرا موسوم است در حالی که نوع دیگر کبرا که در جنوب ایران پراکنده است با جهشهای کوتاه و صدای مخصوص خود جلب توجه می کند
مار شاخدار با داشتن دو زائده شاخی در قسمت فوقانی چشم مشخص است
مار جعفری علامت صلیبی شکل سفید رنگ در سطح فوقانی سر دارد و مانند
مار شاخدار از پهلو حرکت می کند معمولأ
مارها به طور
مارپیچ حرکت می کنند
مارها با کمک عضلات قوی ستون فقرات و ماهیچه های بین دنده ها قادرند انتهای آزاد دنده ها را به حرکت درآورند و عمل خزیدن را انجام دهند بعضی
مارها هوای فشرده و ذخیره شده در ششهایشان را با صدای خاصی خارج می کنند که موجب توجه می شوند البته این صدا در انواع مختلف آنها متفاوت است . گاهی
مارها با ایجاد صدا بر اثر مالش پولکها به یکدیگر مانند
مار جعفری و یا به حرکت در آوردن سریع زائده غضروفی دم در افعی قفقازی و یا طلحه
مار به تقلید از
مار کبرا تا حدودی گردن خود را پهن می کند یا آلو سر بنام بویگا حالت حمله
مار جعفری را بخود می گیرد بعضی از
مارهای غیر سمی هم با کشیدن نفیر ادای افعی ها را در می آورند انواعی از
مارها مثل
مار آبی هنگام ترس و برای دور کردن دشمن ترشحات بدبویی از غده های واقع در ناحیه آنال یا مخرج خارج می کنند
مارها دارای قدرت تشخیص مکان مناسب برای زندگی هستند و از محل مسکونی خود چندان دور نمی شوند ولی اگر شرایط محیط ریست آنها تغییری نامناسب داشته باشد به مکان مناسبتری مهاجرت می کنند
مارها انگیزه مسکن گزینی دارند و تغییر مکان اجباری آنها تا مدتها موجب اختلال در پوست اندازی تولید مثل و حتی تغذیه آنها می شود اعتصاب غذا در برخی از
مارها که از محیط طبیعی خود جدا شده و در شرایط نامساعد نگهداری می شوند مشاهده می گردد . این اعتصاب غذا اغلب تا مرحله مرگ ادامه می یابد
مارها زندگی انفرادی دارند ، تجمع برخی از آنها هم که در محل معینی به طور گروهی دیده می شوند ، نتیجه رفتار اجتماعی نیست و این گردهمایی تنها به علت وجود محیط زیست مساعد در مکان ویژه ای است این جانوران در شرایط اسارت نیز که برای آنها محیطی غیر طبیعی است بمنظور فرار از نور مستقیم بر روی هم انباشته می شوند گاهی نگهداری از تخم و نوزادان در بین
مارها دیده می شود ، ولی نوزادان را در تغذیه کمک نمی کنند
مارها جز در فصول سرد که صبح ها برای آفتاب گرفتن در مقابل اشعه خورشید قرار می گیرند از نور مستقیم گریزان اند و به مکانهای نیمه تاریک و عاری از نور شدید پناه می برند
مارهایی وجود دارند که فقط شبها برای شکار و تغذیه از پناهگاه خود خارج می شوند خلاف بعضی دیگر که در ساعات معین از روز عمل تغذیه را انجام می دهند
مارها معمولأ شناگران ماهری هستند و می توانند مدت نسبتأ زیادی در زیر آب بمانند این خصوصیت گاهی موجب اشتباه آنها با
مارهای آبی می شود
مارهای مناطق گرمسیر غالبأ بدن خود را زیر ماسه ها پنهان و سر خود را بیرون نگاه می دارند و به این ترتیب باعث گمراهی شکار می شوند مانند کک
مار یا اریستیکوفیس ماکماهونی گاهی بعضی
مارها در بیابانها طوری سر خود را بلند و بی حرکت نگاه می دارند که پرندگان و حشرات آنها را چوب یا شاخه ای از درخت می پندارند و از این راه
مارها طعمه خود را شکار می کنند قدرت پرش یا جهش
مار معمولأ یک سوم طول آن است چنانچه این پرش در جریان باد شدید یا از نقطه مرتفعی انجام شود ممکن است به چند متر برسد
مارها اصولأ با اشخاص انس یا آشنائی پیدا نمی کنند و هر وقت احساس ترس کنند ، حمله می کنندبرخی از انواع
مارها معمولأ حالت غیر طبیعی دارند یا عصبانی هستند و از این رو بی جهت و بدون هدف مشخص طرف مقابل را مورد حمله قرار می دهند گاهی مشاهده می شود که بعضی افراد چنان بر اعصاب خود مسلط هستند که خطرناکترین
مار را بدون ترس ووحشت از زمین بنحوی بلند می کنند که
مار کوچکترین احساس ناراحتی نمی کند و هیچ خطری را باعث نمی شود در هر حال مطالعه طرز رفتار و زندگی
مارها و بررسی دقیق آنها هم لذت بخش است و هم از لحاظ پیشگیری عواقب گزش بسیار ثمر بخش
» شکل ظاهری
مارها
یکی از عوامل تشخیص
مارها شکل و مشخصات ظاهری آنها است در اندام
مارها سه ناحیه مشخص وجود دارد ناحیه سر، ناحیه شکم و ناحیه دم فاصله بین انتهای سر و قلب را گردن می نامند شکل
مارها متفاوت و اکثرأ استوانه ای شکل و قابل انبساط است دم
مارها معمولأ مدور و یا گرد است مگر در
مارهای دریائی که دارای دمی مسطح و پهن هستند همانند پاروی قایق رانی بعضی
مارها خیلی بزرگ مانند بوآ و برخی کوچک که با کرمها قابل اشتباه اند طول
مارها از پازده سانتیمتر می رسد بدن
مارها از پولکهائی پوشیده شده است که در قسمتهای مختلف بدن به نامهای مختلفی موسوم اند دانستن تعداد شکل و طرز قرار گرفتن این پولکها روی بدن از نظر شناسائی
مارها بسیار حائز اهمیت است این پولکها در ناحیه سر نامهای مختلفی دارند و در ناحیه بدن در قسمت بالائی بنام پولکهای پشتی که ممکن است صاف یا تیغه دار باشند و در قسمت پائینی بنام پولکهای شکمی و در انتهای بدن و ابتدای دم بنام پولک مخرجی یا آنال و در سطح پائینی یا تحتانی از ناحیه آنال تا انتهای دم بنام پولکهای سطح زیرین دم یا سوب کودال موسوم اند ناگفته نماند که سطح فوقانی این ناحیه را بنام پولکهای فوقانی دم یا کودال می نامند بطور کلی طرز قرار گرفتن پولکهای ناحیه سر و بدن شکل مردمک چشم یعنی گرد یا بیضی یا عمودی بودند مقصود از عمودی بودند حالتی است نظیر حالت مردمک چشم گربه در مقابل نور آفتاب زیستگاه و منطقه پراکندگی
مارها حائز اهمیت طول بدن
مار با اندازه گیری فاصله ما بین نوک پوزه یا قسمت قدامی دهان تا انتهای دم و طول دم از ابتدای آنال یا پولک مخرج تا انتهای دم به حساب می آید
مارهای بزرگ ایران تا آنجائی که مشاهده و مطالعه شده است در حدود دو مترند و
مارهای کوچک از چند سانتیمتر تجاوز نمی کنند دم
مارهای سمی معمولأ کوتاه است ولی گاهی هم ممکن است که بلند باشد بطور کلی می توان نشانی های
مارهای سمی را چنین خلاصله نمود در گروه افعیها سر مثلثی شکل یا گوشه دار و از پولکهای کوچک پوشیده شده است مردمک چشم عمودی و دم کوتاه است و دارای گردن مشخصی هستند در گروه الاپیده یا
مارهای کبرا معمولأ سر
مار به اندازه بدن و در امتداد آن قرار دارد و از پولکهای مشخصی یا قرینه که با شکل پولکهای بدن متفاوت است پوشیده می باشد در حالت طبیعی ناحیه گردن کاملأ مشخص نیست مردمک چشم گرد یا بیضی و دم نسبتأ بلند است در
مارهای نیمه سمی یا اوپیستوگلیف کم و بیش شبیه
مارهای گروه الاپیده یا کبرا می باشند ولی دندانهای سمی در قسمت خلفی دهان قرار دارد و بندرت گزش آنها باعث مرگ می شود اما در
مارهای دریائی که فقط در آبهای شور خلیج فارس دیده می شوند سر کوچک است و در امتداد بدن قرار دارد ، دم
مار پهن است و به حرکت
مار در آب کمک می کند تمام
مارهای دریائی سمی هستند رنگ بدن
مارها متفاوت است گاهی یکنواخت و ساده و گاهی از خطوط و نقوش و خالهای عرضی و طولی که انواع مختلف
مارها متفاوت است توأم می باشد
» رفتار دفاعی خزندگان
اشنایی با ساختار اجتماعی گونه های مختلف خزندگان برای مدیریت نگهداری در قفس بسیار مهم است زیرا عدم ایجاد شرایط مناسب منجربه بروز استرس و به دنبال ان ایجاد ضعف سیستم ایمنی بدن و بروز انواع بی
ماری ها میشود بسیار مهم است بدانیم که کدام یک از گونه های
مار مولک را میتوان به صورت گروهی و اجتماعی نگهداری کرد و چه گونه های نیاز به زندگی انفرادی دارند نگهداری گونه های که در طبیعت به صورت تنها زندگی می کنند مانند ایگوانای سبز بالغ به صورت گروهی باهمنوعان خود و یا دیگر گونه های حیوانی می تواند بسیار استرس زا و خطر ناک باشد
» زیستگاه
مارها کجاست
می دانیم که حیات گیاهان و جانوران از خیلی جهات به یکدیگر وابسته است و به همین سبب بصورت مجموعه هائی با هم زندگی می کنندمحل استقرار این مجموعه ها زیستگاه آن گیاهان یا جانوران است زیستگاه جائی است که در آن یک گیاه یا جانور از شرایط لازم یعنی آب و هوا و غذا و پناهگاه مناسب برای ادامه زندگی برخوردار است ممکن است این زیستگاه بزرگ یا کوچک باشد زیستگاه
مار هم از این قاعده مستثنی نیست با مطالعه طرز زندگی
مارها و شناخت نوع آب و هوا و شرایط اقلیمی هر منطقه در فصول مختلف سال می توان حدس زد که چه نوع
مارهایی در مناطق مختلف زندگی می کنند
مارهای زمینی اغلب در بیابانها ، دشتها ، کوهستانها، و لای بوته ها ، زیر تخته سنگها و داخل حفره ها و یا روی درختها و گاهی در باطلاقها یا در آب رودخانه ها زندگی می کنند . اما
مارهای دریائی در محیطی جز آب دریاها قادر به ادامه زندگی نیستند . البته بعضی از انواع
مارهای دریائی گاهی در سواحل صخره ای به خشکی می آیند ولی از ساحل زیاد دور نمی شوند و مجددأ به دریا مراجعت می نمایند فشردگی و پهنی ناحیه دم یکی از مشخصات
مارهای دریائی است
مارهای زمینی اغلب جاهای آرام و ساکت را برای زندگی انتخاب می کنند در فصل بهار و تابستان که دوران فعالیت و جنبش آنها است به شکار می پردازند و در فصل زمستان سستی و رخوت پیدا می کنند و به اصطلاح به خواب زمستانی می روند که این یکی از مختصات حیوانات خونسرد است و بخصوص در مناطق معتدل پوست اندازی یکی دیگر از شرایط و عوامل ادامه زندگی
مارها است که در اثر آن نشاط و سلامت خود را حفظ می کنند ضمنأ پوست اندازی با نحوه تغذیه و رشد
مار ارتباط دارد تعیین سن دقیق
مارها بعلت رشد سریع و کوتاهی دوران نوزادیشان مقدور نیست در این کار غالبأ رنگ ، جثه ، طول و سایر مشخصات
مارها نیز کمکی نمی کند بنظر می رسد که
مارها از یک عمر طولانی بهره دارند ، برخی از مولفان دوران عمر آنها را 12تا40 سال گزارش کرده اند البته این رقم بر مبنای مطالعه روی
مارهائی که در باغ وحش ها نگهداری می شوند به دست آمده است از شکل ظاهری دم تا حدی می توان جنس
مار را تعیین کرد
مارهائی که دمشان بتدریج باریک می شود ماده و آنهائی که دمشان دفعتأ باریک می شود نر هستند البته با بازرسی آنال یا مخرج
مار و مشاهده آلت تناسلی این تشخیص تکمیل می گردد جهت تهیه
مار مرکز فروش
مار مرکز پرورش
مار به اگهی پت دیتا مراجعه نمائید
, , , , , , , , ,
مقاله مار
